Ceza hukuku, toplum düzenini korumak, suçluları cezalandırmak ve mağdurları korumak amacıyla hukuki düzenlemeleri içeren bir hukuk dalıdır. Suçların önlenmesi, adil bir yargılama süreci, ceza ve ceza infazının adaletli bir şekilde uygulanması, ceza hukukunun temel ilkeleri arasında yer almaktadır.
Ceza hukuku, suç ve ceza kavramları üzerine kurulmuştur. Suç, toplumun huzurunu bozan, insanların haklarına zarar veren veya yasaları ihlal eden eylemleri ifade eder. Ceza ise, suçluların toplum adına cezalandırılması ve bu ceza ile suçun önlenmesi amaçlanır.
Ceza hukuku, suçluların adil bir yargılama sürecinden geçmesini sağlar. Suçun işlendiğine dair kanıtların toplanması, sanığın savunma hakkının korunması ve bağımsız bir mahkeme tarafından karar verilmesi, adaletin sağlanması için temel unsurlardır. Suçluların masumiyet karinesiyle muamele görmesi ve kanıtların ortaya konması gerekmektedir.
Ceza hukuku, cezai sorumluluğun belirlenmesi ve cezaların uygulanması konusunda düzenlemeler yapar. Suçluların cezalandırılması, suçun ağırlığına ve toplumun güvenliğine göre belirlenen ceza sistemiyle gerçekleşir. Ceza türleri arasında para cezası, hapis cezası, denetimli serbestlik, erteleme gibi seçenekler bulunur. Ceza infazı, suçluların cezaevinde hapis yatması veya alternatif ceza yöntemlerinin uygulanması şeklinde gerçekleşir.
Ceza hukuku, aynı zamanda mağdurları koruma amacı güder. Suç mağdurlarının haklarına saygı gösterilmesi, desteklenmesi ve tazminat taleplerinin karşılanması önemlidir. Mağdurun zararlarının telafi edilmesi ve suçlularla mağdurlar arasında adaletin sağlanması hedeflenir.